خیار حیوان (فقه)خیار حیوان اختیار فسخ معامله برای خریدار حیوان می باشد . ۱ - تعریف خیار حیوانخیار حیوان خیار ثابت براى خریدارِ حیوان است . ۲ - ماهیت خیار حیوان و احکام آنحقیقت خیار حیوان تسلّط خریدار حیوان بر فسخ عقد تا سه روز از زمان عقد است و از دیدگاه امام خمینی در ثبوت خیار حیوان برای فروشنده در صورتی‌که ثمن معامله حیوان باشد اشکال است بلکه عدم ثبوت خیار خالی از قوت نیست. اگر حیوانی که فروخته شده است در مدت خیار حیوان تلف شود از مال بایع است، پس معامله باطل می‌شود و چنانچه مشتری ثمن را به بایع تحویل داده باشد به وی مراجعه کرده و آن‌را پس می‌گیرد. و عیبی که بدون کوتاهی مشتری در سه روز که مدت خیار حیوان است در حیوان پیدا شود مانع استفاده مشتری از خیار حیوان و فسخ و رد نمی‌شود. اگر مشتری در مدت خیار در حیوان تصرفی نماید که نوعاً دلالت بر رضایت دارد و غالباً کاشف از رضایت او می‌کند، خیار او ساقط می‌شود، مثل نعل زدن چهارپا و بریدن سم و چیدن مو و رنگ کردن آن، بلکه و رنگ نمودن موی آن بدون چیدن، و غیر این‌ها، و مطلق تصرف چنین نیست، همچنین از تصرفات مبطل خیار حیوان نیست ایجاد کاری مثل سوارشدن بر آن، سوارشدنی کم‌اهمیت که به‌حساب نمی‌آید، و آب و علف دادن به آن. ۳ - کاربرد خیار حیوان در فقهاز آن در باب تجارت سخن گفته‌اند. ۴ - موضوع خیار حیوانموضوع خیار حیوان، خرید و فروش هر موجود ذی روح، و مدّت آن بنابر مشهور- بلکه بر آن ادعاى اجماع شده- سه روز و دو شب است. برخى قدما مدت آن را در کنیز مدت استبرا ى او دانسته‌اند. آغاز خیار حیوان، زمان عقد است. برخى قدما مبدأ آن را زمان جدا شدن دو طرف معامله از یکدیگر دانسته‌اند. ۵ - اختصاص خیار حیوان به خریدارخیار حیوان بنابر مشهور- بلکه بر آن ادعاى اجماع شده- به خریدار اختصاص دارد و فروشنده، در صورتى که بهاى پرداختى، حیوان باشد از آن برخوردار نیست. ۶ - اسباب سقوط خیار حیواناسباب سقوط: ۱. شرط سقوط آن در عقد. ۲. اسقاط آن پس از عقد. ۳. تصرف در حیوان یا نقل آن از ملک خود به عقد لازم همچون بیع یا غیر لازم همچون هبه و یا به غیر نقل، مانند آمیزش کردن با کنیز. ۴. سپرى شدن مدّت خیار. ۷ - پانویس۸ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص ۵۴۵ • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |